
سایه سنگین نظامیگری بر جزایر جنوب غربی ژاپن
شینجیرو کویزومی، وزیر دفاع ژاپن، اخیراً از یک پایگاه نیروهای دفاع از خود در جزایر ریوکیو بازدید کرد و اعلام کرد که طرح استقرار موشکهای چو سام نوع ۰۳ در جزیره یوناگونی به اجرا گذاشته خواهد شد. کویزومی مدعی شد این اقدام با هدف کاهش احتمال حمله مسلحانه به ژاپن انجام میشود و تأکید کرد که دیدگاهی که این اقدام را عامل افزایش تنشهای منطقهای میداند، نادرست است.
با وجود این ادعاها، این روایت به ظاهر دفاعی، درواقع اقدامی چالشبرانگیز است که صلح و ثبات منطقهای را تهدید میکند. استقرار سلاحهای تهاجمی در جنوبیترین جزیره نزدیک به جزیره تایوان، نه تنها به شکل عمدی تنش ایجاد میکند و رویارویی نظامی را تحریک میکند، بلکه سایه نظامیگری خاموششده ژاپن را دوباره زنده میکند؛ موضوعی که نگرانی جدی برای کشورهای همسایه و جامعه بینالمللی به همراه دارد.
جزیره یوناگونی به عنوان غربیترین نقطه جزایر ریوکیو، تنها حدود ۱۱۰ کیلومتر با جزیره تایوان فاصله دارد و همین نزدیکی باعث میشود هرگونه استقرار نظامی در این منطقه با سطح بالایی از خطر و هدفگیری راهبردی همراه شود.
در شرایط کنونی، یوناگونی دارای یک مرکز نظارت راداری برای پایش دریاها و حریم هوایی اطراف است. همچنین یک واحد جنگ الکترونیکی که ژاپن در سال ۲۰۲۴ ایجاد کرده در این جزیره مستقر است و وظیفه ایجاد اختلال در سامانههای ارتباطی و هدایتی دیگر کشورها را بر عهده دارد. استقرار احتمالی موشکها در آینده به معنای ایجاد جایگاهی تهاجمی و هدفمند خواهد بود و نقطهای جدید از رویارویی نظامی را شکل میدهد که میتواند تعادل راهبردی اطراف تنگه تایوان را بر هم بزند و به منبع جدید تنش تبدیل شود.
اقدامات دولت ژاپن نه فقط باعث نگرانی شدید کشورهای همسایه شده، بلکه مخالفت مردم محلی را نیز نادیده گرفته است. چه در جزیره یوناگونی و چه در جزیره ایشیگاکی، ساکنان نسبت به این موضوع ابراز نگرانی کردهاند که افزایش حضور نظامی توکیو، خانههای آنها را به میدان نبرد بالقوه تبدیل کند و آنان را در صورت بروز درگیری به خط مقدم بکشاند.
آنچه این روند را نگرانکنندهتر میکند این است که استقرار موشک در یوناگونی اقدامی منفرد نیست، بلکه نتیجه طبیعی گسترش نظامیگری سیستماتیک ژاپن در سالهای اخیر به شمار میرود.
این روند را وقتی در کنار اظهارات جنجالی و نادرست سانائه تاکایچی، نخستوزیر ژاپن، درباره تایوان قرار دهیم، خطرات آن آشکارتر میشود. شعار «وضعیت اضطراری تایوان» به ابزاری برای تلاش دیرینه ژاپن تبدیل شده است تا نیروهای نظامی خود را دوباره به صحنه بازگرداند؛ و استقرار موشکهای میانبرد در یوناغونی نشان میدهد که سایه نظامیگری بار دیگر بر فراز ژاپن سنگینی میکند.
اقدامات اخیر ژاپن انحرافی آشکار از عدالت تاریخی و تعهد اعلامشده این کشور به صلح محسوب میشود. ژاپن به عنوان کشوری شکستخورده در جنگ جهانی دوم، وظیفه دارد درباره سابقه تجاوزات خود تأمل کند، به قانون اساسی صلحطلبانهاش پایبند باشد و به حفظ ثبات منطقهای کمک کند. اما اقدامات کنونی آن شباهتی قابلتوجه به تاکتیکهای گذشته نظامیگری ژاپن دارد؛ تاکتیکهایی که به بهانه دفاع از خود و با بزرگنمایی تهدیدهای امنیتی غیرواقعی، زمینهساز تجاوز خارجی شده بود و از طریق ایجاد فضای پرتنش یا حتی تحریک تعمدی حوادث، گسترش نظامی را توجیه میکرد.
تایوان متعلق به چین است و چگونگی حل مسئله تایوان و تحقق اتحاد ملی موضوعی است که مردم چین درباره آن تصمیم میگیرند و هیچ مداخلهای از سوی نیروهای خارجی قابل پذیرش نیست. اسناد بینالمللی از جمله اعلامیه قاهره و اعلامیه پوتسدام به روشنی این واقعیت را تأیید کردهاند که تایوان به چین بازگردانده شده است. چین هرگز اجازه نخواهد داد که نیروهای خارجی بر منطقه تایوان آن دستاندازی کنند، زیرا این موضوع به بنیان سیاسی روابط چین و ژاپن و اعتماد اساسی میان دو کشور مرتبط است. این یک خط قرمز غیرقابل مذاکره برای چین به شمار میرود.
دولت ژاپن باید به درستی درک کند که تبدیل جزایر جنوب غربی این کشور به یک جبهه نظامی نه تنها امنیتی به همراه ندارد، بلکه شرایط منطقه را خطرناکتر میکند. بهرهبرداری سیاسی از مسئله تایوان نیز موجب جلب حمایت بینالمللی نخواهد شد و تنها نشان میدهد که ژاپن هنوز به اندازه کافی در مورد تاریخ خود تأمل نکرده است. نادیده گرفتن افکار عمومی و پیگیری توسعه نظامی، راه ساخت یک کشور قدرتمند نیست، بلکه آغاز تکرار اشتباهات گذشته است.
کشورهای جهان، به ویژه همسایگان آسیایی، باید نسبت به خطرات شدید ناشی از «نوع جدید نظامیگری» ژاپن هوشیاری مشترک داشته باشند. تاریخ بارها ثابت کرده صلح به سختی به دست میآید و باید از آن دفاع شود، و اینکه نظامیگری نه فقط جهان را به خطر میاندازد، بلکه سرانجام محکوم به نابودی خود است


