شین جیانگ؛ شاهرگ “جاده ابریشمِ” دیروز، دروازه طلایی “کمربند-راهِ” امروز

نمایی از دروازه ورودی بندر زمینی باکتو شهر تاچنگ، منطقه خودمختار شین جیانگ/ عکس از بخش فارسی رادیو بین المللی چین

منقطه خودمختار اویغور شین جیانگ چین، واقع در جغرافیایی راهبردی در قلب منطقه اوراسیا، به دلیل هم مرز بودن با چندین کشور همسایه شمالی و غربی چین، به یک گذرگاه ارتباطی و تجاری و دروازه گردشگری برای ایجاد کریدورهای جاده‌ای و ریلی بین چین و آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا تبدیل شده است؛ منطقه که زمانی شاهرگ جاده ابریشم بود، امروز هم به دروازه طلایی ابتکار عظیم “کمربند-راه” تبدیل شده است.

شین جیانگ با مساحتی حدود ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع(تقریبا برابر با وسعت کشور ایران) ، با کشورهای مغولستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، افغانستان و پاکستان دارای مرز مشترک است و این ویژگی منحصر به فرد باعث شده تا این منطقه با ۱۶ گذرگاه مرزی جاده ای و ریلی، به دروازه مهمی برای تجارت چین با منطقه وسیعی از جهان تبدیل شود و نقشی حیاتی در تکمیل و رونق بخشیدن به ابتکار بزرگ “کمربند-راه” به عنوان ابتکار جهانی چین با هدف ایجاد شبکه ارتباطات و تجارت با سراسر جهان، ایفا کند. البته برخی از این ۱۶ گذرگاه یا بندرهای زمینی، بنا به جغرافیا و شرایط آب و هوایی خاص منطقه، فقط در برخی فصول سال فعال هستند.

شین جیانگ همچنین به عنوان منطقه‌ای با تنوع قومی و فرهنگی، نقش مهمی در تبادل فرهنگی و ارتباطات مردمی بین چین و کشورهای مسیر جاده ابریشم ایفا می‌کند. با سفر به شهرهای مرزی شین جیانگ مثل شهر زیبای “تاچنگ”، به خوبی می توان قرابت ها و مشترکات فرهنگی میان چین و کشورهای همسایه شمالی و غربی آن را در سبک معماری، غذا، فرهنگ لباس، زبان، گویش و … کاملا مشاهد کرد. این قرابت ها و مشترکات، نه تنها باعث تقویت دوستی میان چین و این کشورهای همسایه شده، بلکه باعث رونق اقتصاد و تجارت و البته توسعه و پیشرفت قابل ملاحظه منطقه شین جیانگ و افزایش درآمده مردم آن بویژه از زمان مطرح شدن ابتکار کمربند-راه شده است.

ابتکار جدید دولت چین در سال های اخیر مبنی بر ترویج سیاست لغو روادید با برخی کشورها، موجب شده تا گذرگاه های زمینی شین جیانگ، شاهد افزایش تردد گردشگران خارجی به چین نیز باشد که مزایای اقتصادی و فرهنگی فراوانی به دنبال دارد.

بندر زمینی “باکتو” شهر تاچنگ(Tacheng)

یکی از دروازه های تجارت ورودی و خروجی منطقه شین جیانگ، گمرک بندر زمینی “باکتو” شهر تاچنگ واقع در شمال غربی ترین نقطه منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ و هم مرز با قزاقستان است. این بندر زمینی به دلیل فاصله نزدیک (۱۲ کیلومتر) آن با شهر تاچنگ به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای شین جیانگ، اهمیت ویژه ای دارد. هر روز بطور متوسط ۲۰۰ دستگاه کامیون (حدود ۶۳ هزار دستگاه کامیون از ابتدای سال ۲۰۲۵ تا اواخر اکتبر این سال) از طریق این بندر زمینی، کالاهای مختلف چین را به کشورهای قزاقستان، روسیه، و از آنجا به کشورهای اروپایی نظیر آلمان و هلند و … حمل می کنند و یا کالاهای مورد نیاز چین به ویژه مواد اولیه را به چین منتقل می کنند.

گمرک بندر زمینی باکتو شهر تاچنگ، منطقه خودمختار شین جیانگ چین/ عکس از بخش فارسی رادیو بین المللی چین

علاوه بر تردد میزان قابل توجهی کالا از طریق این بندر زمینی، از ابتدای سال ۲۰۲۵ تا اواخر اکتبر این سال(در مدت تقریبا ۱۰ ماه) ، بیش از ۱۴۷ هزار مسافر در قالب سفرهای گردشگری یا تجاری از طریق این بندر انجام شده که نشان دهنده نقش بندر باکتو در رونق شهر تاچنگ و منطقه شین جیانگ است.

همچنین این بندر برای تعداد زیادی از ساکنان محلی در گمرک بندر زمینی باکتو شهر تاچنگ از جمله کارگران فعال در زمینه تخلیه بار و بارگیری کامیون ها، پرسنل اداری، فنی و خدماتی، کامیون داران و … ایجاد اشتغال کرده است.

کارهای تشریفات گمرکی مربوط به تردد کامیون ها در سمت طرف چینی، به دلیل مجهز بودن بندر به تجهیزات مدرن و فناوری های نو، بصورت آنلاین و در مدت زمان بسیار کوتاه (تنها حدود ۹۰ ثانیه) انجام می شود و بنابراین کامیون ها با مشکل معطلی در گمرک مواجه نیستند.

بارگیری سیب با کیفیت چین در یک کامیون یخچال دار برای صادرات از طریق بندر زمینی باکتو شهر تاچنگ، منطقه شین جیانگ/ عکس از بخش فارسی رادیو بین المللی چین

به دلیل اینکه بخش قابل توجهی از صادرات چین به کشورهای حوزه آسیای میانه، روسیه و کشورهای اروپایی، شامل برخی مواد غذایی از جمله میوه و سبزیجات تازه است و همچنین برخی محصولات دامی هم از کشورهای قزاقستان یا روسیه با استفاده از کامیون های یخچال دار وارد چین می شود، بنابراین بندر زمینی باکتو مجهز به سردخانه بزرگ برای تخلیه و بارگیری این مواد غذایی است.

بندر زمینی باکتو فعلا تنها از طریق جاده به قزاقستان متصل است و قرار است خط ریلی این بندر و اتصال آن به شبکه ریلی اتصال ریلی چین به اوراسیا و اروپا نیز در سال ۲۰۲۷ افتتاح شود.

نمایی از یکی از غرفه های بازارچه مرزی بندر زمینی باکتو شهر تاچنگ، منطقه خودمختار شین جیانگ/ عکس از بخش فارسی رادیو بین المللی چین

این بندر همچنین دارای بازارچه های مرزی برای فروش محصولات متنوع چین و کشورهای آن سوی مرز ازجمله قزاقستان و روسیه شامل مواد غذایی تا پوشاک و کفش و صنایع دستی و …  با قیمت های مناسب است که هم باعث اشتغالزایی شده و هم فرصت خوبی را برای خرید کردن مسافران و مردم محلی ایجاد کرده است.

منطقه بسیار وسیع شین جیانگ نیز همچون دیگر مناطق و استان کشور پهناور چین، از جاده های بسیار باکیفیت و دارای بالاترین استاندارهای فنی و ایمنی برخوردار است و جاده های باکیفیت به عنوان بخشی از زیرساخت های حیاتی چین، و نیز صنایع تولید کامیون های جدید و باکیفیت چینی که بطور شبانه روز در تمام جاده های این کشور، همچون گلبول های قرمزی که در شبکه رگهای وسیع جاده های چین، نفس تازه به خون اقتصاد این کشور تزریق می کنند، نقش بسیار قابل توجهی در توسعه و تسهیل حمل و نقل زمینی این کشور دارند.

در توصیف اهمیت منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ در یک جمله، باید گفت «شین جیانگ، شاهرگ “جاده ابریشمِ” دیروز، و دروازه طلایی “کمربند-راهِ” امروز» برای چین و سراسر منطقه اوراسیا، خاورمیانه و اروپا شناخته می شود.