“انقلاب درونی”؛ رمز غلبه بر چرخه تناوب تاریخی ظهور و افول

اندیشه های شی جین‌پینگ در مورد سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی در عصر جدید، توسط جامعه دانشگاهی جهان، به عنوان رمز توسعه چین در نظر گرفته می‌شود. ما با راه‌اندازی ستون ویژه «قدرت تفکر – مطالعه اندیشه شی جین‌پینگ»، قصد داریم مجموعه‌ای از مفاهیم و ایده‌های جدید از “مدرنیزاسیون به ‌سبک چینی” گرفته تا “جامعه‌ بشری با سرنوشت مشترک” را بر اساس شرایط ملی چین و نگاهی به جهان انتخاب کنیم و کانون نظری و قدرت عملی متبلور در این اندیشه‌ها را به شیوه‌ای ساده تشریح کنیم.

“انقلاب درونی”؛ رمز غلبه بر چرخه تناوب تاریخی ظهور و افول

توییت:

در زمستان ۲۰۱۲، مردم چین ناگهان متوجه شدند که تعداد خودروهای دولتی در خیابان‌ها کمتر شده، ضیافت‌های پرهزینه در رستوران‌های لوکس ناپدید شده و حتی کادوها و هدیه های لوکس “کیک ماه” برای جشنواره میانه پاییز به عنوان یکی از جشنهای سنتی چین هم به بسته‌بندی‌های ساده و کوچک تبدیل شده‌اند. این تغییری است که پس از اجرای “مقررات هشت‌گانه” معروف کمیته مرکزی حزب کمونیست چین رخ داد. این مانند یک داروی قوی است که موارد به ظاهر جزئی اما مخرب برای اعتبار حزب حاکم، مانند “خوردن و آشامیدن و ریخت و پاش با استفاده از بودجه بیت‌المال” را درمان می‌کند. سیزده سال بعد، هنگامی که سازمان‌های حزبی در تمام سطوح در چین دوره های آموزشی “مقررات هشت‌گانه” را گذراندند، این مقررات خاص که در ابتدا بر مبارزه با “فساد در ضیافت های پرهزینه و سوء استفاده از خودروهای دولتی” متمرکز بود، از بخش کوچکی از سبک حکومت حزبی جامع و سختگیرانه، تکامل یافته است.

پشت این موضووع، در واقع رمز پنهان حزب کمونیست چین وجود دارد تا از چرخه تناوب تاریخی ظهور و افول خارج شود و موفقیت خود را برای بیش از صد سال حفظ کند.

امروز (۱ ژوئیه ۲۰۲۵) صد و چهارمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست چین است. به همین مناسبت، بیایید کمی بیشتر در مورد انقلاب درونی حزب کمونیست چین صحبت کنیم.

متن:

فساد یک بیماری سرسخت است که احزاب سیاسی در کشورهای مختلف در فرآیند حکومت با آن مواجه هستند. همانطور که سیستم ایمنی بدن انسان به طور فعال سلول‌های بیمار را از بین می‌برد، یک حزب سیاسی نیز برای از بین بردن فساد نیاز به “سم‌زُدایی” دارد. برخلاف احزاب سیاسی غربی که برای مبارزه با فساد، به «روش‌های سم‌زدایی» خارجی مانند انتخابات دوره ای متکی هستند، حزب کمونیست چین روش «انقلاب درونی» و «تراشیدن استخوان‌ها برای از بین بردن آثار سم» و «حذف پوسیدگی و بازسازی بافت آسیب دیده» را انتخاب کرده است. این روش به رمز موفقیت این بزرگترین حزب جهان با بیش از ۱۰۰ میلیون عضو تبدیل شده و این حزب ۷۶ سال متوالی در قدرت بوده است تا برای مدت طولانی، سرزندگی خود را حفظ کند و خود را از چرخه تاریخی ظهور و افول، رها کند.

انقلابی که از «یک وعده غذایی» آغاز شد

نوعی فساد وجود دارد که از «میز غذاخوری» سرچشمه می‌گیرد. یک وعده غذایی ممکن است موضوعی پیش‌پاافتاده به نظر برسد، اما نشان‌دهنده مشکلات مدیریتی است که یک حزب حاکم باید با آن روبرو شود. داده‌ها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۲، هزینه‌های پذیرایی دولتی چین (شامل غذا و نوشیدنی عمومی) به ۳۳.۴۲۹ میلیارد یوان (حدود ۵.۳۲۸ میلیارد دلار آمریکا) رسید. در سال ۲۰۲۴، حسابرسی اتحادیه اروپا نشان داد که هزینه‌های پذیرایی دولتی کشورهای عضو ۳۷۰ میلیون یورو (حدود ۴۳۰ میلیون دلار آمریکا) از حد استاندارد فراتر رفته است. چه ضیافت‌های اهدای کمک‌های سیاسی در غرب باشد و چه پذیرایی‌های رسمی بیش از حد در شرق، این «فساد روی میز غذاخوری» که ناشی از عدم نظارت بر قدرت است، اعتبار حزب حاکم و دولت را به طور جدی خدشه دار می سازد. همانطور که نتایج نظرسنجی اتحادیه مبارزه با فساد آلمان نشان می‌دهد، ۷۸ درصد از مردم اروپا معتقدند که ضیافت‌های سیاسی و تجاری، کانون فساد هستند.

 شی جین‌پینگ، رهبر ارشد چین، خاطرنشان کرده است که «جوهر هزینه‌های عمومی، سوءاستفاده از قدرت است»، «هزینه‌های عمومی اغلب شامل رانت‌خواری است و معاشرت بر سر میز، موج ایجاد یک سری منافع پنهانی شود. به نظر می‌رسد که این «روابط شخصی» است، اما در واقع زمینه را برای معاملات با سوء استفاده از قدرت، پول و باندبازی فراهم می‌کند که در نهایت منجر به تکامل تدریجی مشکلات در سبک کار و شکل گیری فساد و جرم می‌شود.» با این درک عمیق، شی جین‌پینگ، به محض انتخاب شدن به عنوان دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در سال ۲۰۱۲، «مقررات هشت گانه» را برای بهبود سبک کار و ایجاد روابط نزدیک میان مسئولان با مردم اعلام کرد و الزامات بسیار خاصی را در هشت جنبه مشخص، مانند پشتکار و صرفه‌جویی، استانداردسازی بازدیدها و ساده‌سازی جلسات، مطرح کرد.

△شی جین‌پینگ، به عنوان رهبر ارشد حزب و کشور، الگویی برای دیگران بود و خودش در اجرای «مقررات هشت‌گانه»، پیشگام شد. او هنگام بازرسی و تحقیق، به شیوه ساده و سبک سفر می‌کرد و به میان مردم می‌رفت. در ۲۲ ژانویه ۲۰۲۵ رخ داد، شی جین‌پینگ در آستانه جشنواره عید بهار، به یک دهکده رفت و با اهالی دهکده به گفت و گو صمیمی نشست.

اگرچه این مقررات تنها کمی بیش از ۶۰۰ کلمه است، اما تغییر عمیقی را از ظاهر به باطن و از نقطه تا سطح ایجاد کرده است: از ممنوعیت تهیه بیش از حد هدیه های “کیک ماه” لوکس و گران قیمت گرفته تا گرفته تا اصلاح «انبود اسناد و دریای جلسات»، تشریفات، بوروکراسی، ریخت و پاش و خوش گذرانی و اسراف اعضای حزب و کادرها را در تمام سطوح حزب حاکم در هم شکسته است. از تشدید الزامات «ممنوعیت اکید خوردن و آشامیدن با بودجه بیت‌المال» گرفته تا مفاد خاص «مقررات مربوط به اقدامات انضباطی حزب کمونیست چین»، به بهبود سیستم از ساختار سبک حزب حاکم به مدیریت جامع و سختگیرانه حزب منجر شده است.

△ پکن با تکیه بر ‌داده‌های کلان و فناوری هوش مصنوعی، پلتفرم مدیریت استفاده از خودروهای عمومی، پلتفرم مالیاتی و غیره را به هم متصل می‌کند تا پشتیبانی داده‌ای دقیق و مؤثری را برای نظارت موثر روزانه فراهم کند.

از این می‌توان دریافت که این انقلابی که با «یک وعده غذایی» آغاز شد، حرکتی نبود که یک شبه اتفاق بیفتد و همچنین تنها در تغییر شکل سبک حزب و سبک سیاسی تبلور نیافته است. بلکه حزب کمونیست چین با استفاده از روش «چرخاندن نوک پیکان به سمت خود»، سه عنصرِ “نداشتن جرأت فساد، نداشتن توانایی فساد و نداشتن تمایل به فساد” را با هم ادغام کرد، یک نیروی ضد فساد سیستماتیک تشکیل داد و عرصه جدیدی را برای حزب کمونیست چین گشود تا از طریق نوآوری نهادی «انقلاب درونی» تحت شرایط حکومت بلندمدت، به خودسازی، خودنوآوری و خودبهبودی دست یابد.

انقلاب درونی: پاسخی برای خروج از چرخه تناوب تاریخی حکومت

“چرخه تناوب تاریخی حکومت” به این واقعیت اشاره دارد که یک حکومت معمولاً یک دوره ظهور و یک دوره سقوط دارد، از نظم به هرج و مرج می رسد، و سپس با یک حکومت جدید جایگزین می‌شود، که پدیده‌ای چرخه‌ای از چرخه‌های رفت و برگشتی (تناوب ظهور و افول حکومت ها) را نشان می‌دهد. جوهره و دلیل اصلی این چرخه حکومت، این است که گروه حاکم به دلیل فساد قدرت، از توده مردم جدا می‌شود و در نهایت پایه و اساس حاکمیت خود را از دست می‌دهد. بنابراین چگونه می‌توان از این چرخه خارج شد؟ این یک موضوع تاریخی و واقع‌بینانه مهم است که کمونیست‌های چینی به مدت یک قرن به بررسی آن پرداخته‌اند.

مائو تسه‌دونگ، از رهبران اولیه حزب کمونیست چین، زمانی اولین پاسخ و راه حل را برای خروج یک حکومت از روال چرخه تاریخی ارائه داد؛ راه حل او این بود: “نظارت مردم بر حکومت”. او معتقد بود که تنها با اجازه دادن به مردم برای نظارت بر دولت، دولت جرات آرام گرفتن نخواهد داشت.

در سال ۲۰۲۱ ، شی جین‌پینگ به عنوان هسته رهبری حزب، دومین پاسخ را برای خروج از چرخه تاریخی ارائه داد و اندیشه “انقلاب درونی” را با خلاصه کردن تجربیات اداره جامع و سختگیرانه حزب، مطرح کرد. منطق اصلی “انقلاب درونی”، تغییر سرنوشت یک حکومت و جلوگیری از زوال آن از طریق نوآوری فعال با پیکان و نیزه ای است که به سمت داخل چرخیده و بدنه خود دولت را هدف گرفته است. “انقلاب درونی” عنوان می‌کند که حزب باید عناصر فاسد (خود درمانی)، اصلاحات نهادی (خودبهسازی)، نوآوری نظری (خودنوآوری) و ظرفیت‌سازی (خود ارتقاء) را از بین ببرد تا به طور فعال خطر بیگانگی قدرت را از درون از بین ببرد و از تکرار اشتباهات تاریخی جلوگیری کند.

اگر نظارت مردم، فشار خارجی بر دولت باشد تا آن را مجبو به استفاده از قدرت به شیوه‌ای استاندارد نمایند، “انقلاب درونی” هم خود نیروی محرکه داخلی است که نوآوری پیشگیرانه را به پیش می‌برد. این انقلاب حاکمیتی پیشگیرانه و نهادینه شده نه تنها از تأخیر نظارت ساده بیرونی جلوگیری می‌کند، بلکه مشکل حاکمیتی “عدم درمان خود” را نیز حل می‌کند و به حزب حاکم اجازه می‌دهد تا همیشه با مردم ارتباط برقرار کند و از این طریق از چرخه تاریخی خارج شود.

 بررسی کد «ژن» دوگانه انقلاب درونی

ایجاد انقلاب درونی حزب کمونیست چین به هیچ وجه تصادفی و بدون ریشه و منشاء نبوده، بلکه «ژن»های دوگانه دارد. به عنوان یک حزب مارکسیستی، نظریه حزب‌سازی آن از ابتدا ژن‌های سیاسی در مورد خود-اصلاحی داشته است. از سوی دیگر، تمدن ۵۰۰۰ ساله چین، زمینه فرهنگی را برای انقلاب درونی حزب کمونیست چین فراهم کرده است.

 سنت نوآوری « اگر می خواهی هر روز، به روز و تازه باشی، باید هر روز چیزهای جدید را وارد زندگی‌ات کنی» ، در واقع منبع تاریخی انقلاب درونی حزب کمونیست چین محسوب می شود؛ فلسفه تزکیه نفس و خودسازی با این مضمون که «من روزی سه بار خودم را مورد نظارت و رسیدگی قرار می دهم» و «یک فرد متشخص همیشه بر اعمال و رفتار خودش نظارت و رسیدگی می‌کند و همیشه احساس می‌کند که بدون اشتباه و خطا نیست و نیازمند اصلاح است»، به طرح نهادی انتقاد و انتقاد از خود در درون حزب کمونیست چین تبدیل شده است؛ ایده «آب هم می‌تواند قایق را به پیش براند و هم می‌تواند آن را واژگون کند»، مفهوم اداره کشور با اندیشه مردم محوری را به وجود آورده است… به طوری که مبارزه ضد فساد حزب کمونیست چین، منعکس کننده ویژگی‌های دوگانه حاکمیت قانون مدرن و حکومت سنتی است.

انقلاب درونی : الگویی جدید برای حکومت حزبی

△ اعضای حزب و کادرهای آن در شهرستان تان‌چنگ، شهر لین‌یی، استان شان‌دونگ، در مورد تولید کشاورزی بهاره و توسعه صنعتی روستایی در مزارع، با راه حل هایی برای مشکلات “فوری، دشوار و نگران‌کننده” کشاورزان آشنا شدند.

حزب کمونیست چین، به عنوان یک حزب ماموریت‌گرا، همیشه نماینده ای برای حفظ منافع اساسی اکثریت قریب به اتفاق مردم است که در مقایسه با برخی از احزاب غربی، کاملا متفاوت است؛ احزابی که صرفا سخنگوی گروه‌های ذی‌نفع خاص هستند و سیاست‌های آنها به راحتی “به گروگان گرفته می‌شود”.

با در نظر گرفتن رابطه بین دولت و تجارت به عنوان مثال، حزب کمونیست چین مرزهای قدرت را از طریق ساختار نهادی به وضوح تعریف کرده و یک رابطه “پاک و دوستانه” بین دولت و تجارت ایجاد کرده است. به عنوان مثال، اعضای حزب و کادرها از انجام تجارت و اداره شرکت‌ها منع شده‌اند و تبانی بین دولت و تجارت به شدت تحت نظارت بوده و با آن برخورد می‌شود. کادرهای رهبری حزب و دولت نمی‌توانند ظرف سه سال پس از ترک مناصب دولتی، در شرکت‌هایی با ارتباطات تجاری کار کنند. این طرح‌های نهادی، زنجیره منافع فساد را در مبدا قطع کرده و به طور مؤثر فضای قدرت رانت‌خواری را مهار کرده‌اند.

به عنوان مثال، ماهیت سیستم انتخاباتی غربی، یک بازی کوتاه مدت و شبیه یک “جراحی” است که هر چند سال یکبار تکرار می شود. احزاب سیاسی که نماینده منافع طبقات یا گروه‌های خاص هستند، اغلب صرفا با هدف “مخالفت”،  مخالفت می‌کنند و در نتیجه این امر به تغییرات مکرر در سیاست‌ها می انجامد. در حالی که حکومت بلندمدت حزب کمونیست چین، ثبات و پایداری حکومت و توسعه را تضمین می‌کند که در تضاد شدید با “چرخش کامل” سیاست‌ها پس از چرخش احزاب سیاسی غربی است. واقعیات ثابت کرده است که وقتی حکومت حزبی از الگوی “تسلط سرمایه + انتخابات چرخشی” خارج می‌شود و به مسیر “خودسازی + نظارت مردم” روی می‌آورد، دستیابی به وحدت ثبات سیاسی و اثربخشی حکومت کاملاً امکان‌پذیر است، که بدون شک الگوی حکومت جدیدی را برای احزاب سیاسی جهانی فراهم می‌کند که فراتر از تقابل ایدئولوژیک است.

△ در ۱۵ مارس ۲۰۲۳، گفتگوی سطح بالا بین حزب کمونیست چین و احزاب سیاسی جهان با موضوع «مسیر مدرنیزاسیون: مسئولیت احزاب سیاسی» از طریق ارتباط ویدیویی برگزار شد. رهبران و نمایندگان احزاب و سازمان‌های سیاسی شرکت‌کننده به طور فعال به پیشنهادهای سیاسی چین پاسخ دادند و تمایل خود را برای همکاری با حزب کمونیست چین برای ایفای نقش پیشرو در فرآیند نوسازی ابراز کردند.

در طول ۱۰۰ سال گذشته، حزب کمونیست چین به تلاش برای خروج از چرخه تناوب تاریخی (چرخه ظهور و افول) و ارائه پاسخ به مردم و تاریخ ادامه داده است. نظریه و عمل انقلاب درونی حزب کمونیست چین نشان می‌دهد که تنوع تمدن سیاسی نباید محدود به یک مدل واحد باشد. کشورها می‌توانند از تجربیات حکومتداری یکدیگر بیاموزند و به طور مشترک، تمدن سیاسی بشر را به سطح بالاتری ارتقا دهند.