گردشگری روستایی؛ گام بلند چین در مسیر فقرزدایی

اگرچه دولت چین تدابیر و اقدامات مختلفی برای مبارزه با فقر اتخاذ کرده است اما صنعت گردشگری و به ویژه صنعت گردشگری روستایی و استفاده از ظرفیت فرهنگی غنی اقوام مختلف، شاید یکی از مهم‌ترین ، موثرترین و کاربردی‌ترین اقدامات چینی‌ها برای افزایش درآمد و کاهش چشمگیر فقر در دومین کشور پرجمعیت جهان بوده است.

چین به عنوان یک کشور پهناور، از جغرافیای بسیار متنوع برخوردار است و این جغرافیای وسیع، به طور طبیعی اقوام و فرهنگ‌های متنوع و رنگارنگ، سبک های زندگی گوناگون،   شرایط آب و هوایی بسیار متنوع ، انواع پوشش‌های گیاهی و حیات وحش متنوع را در خود جای داده است.

وجود ده‌ها قوم مختلف در نقاط گوناگون چین و آداب و رسوم و فرهنگ‌های متنوع این اقوام رنگارنگ باعث شده تا هر منطقه از چین، جاذبه‌های گردشگری منحصر به فرد خود را داشته باشد.

تلفیقی از جاذبه‌های فرهنگی و آداب و رسوم مردم و زیبایی‌های بی‌نظیر طبیعی و مناظر و چشم اندازهای خیره کننده جغرافیای چین استعدادهای گردشگری و ظرفیت‌های توریستی آن را به شدت تقویت کرده است.

در سفری که به تازگی در ماه آوریل به منطقه خودمختار گوانگ شی در جنوب چین داشتم، آ نچه را که پیش‌تر فقط تصاویر محدودی از آن را دیده بودم در اینجا به چشمان خود مشاهده و کاملاً لمس کردم.

مشاهده و درک وقعیت‌ها و زیبایی‌های چین از نزدیک با دیدن تصاویر محدودی از آن در فضاهای مجازی یا رسانه های مختلف، زمین تا آسمان فرق دارد. زیبایی‌ها و جاذبه‌های گردشگری فرهنگی قومی مردمی و طبیعی و جغرافیایی چین به حدی است که هرگز در قاب تصاویر کوچک نمی‌گنجد و حتی واژه‌ها و جمله‌ها و حتی کتاب‌ها هم از توصیف این همه زیبایی قاصرند.

منطقه  روستایی «چِنگ یانگ باجای» از توابع شهر لیوجو در منطقه گوانگ شی که ساکنان آن از قوم دونگ هستند، شاید در گذشته‌ای نه چندان دور شهرت چندانی در بین مردم چین نداشت اما این منطقه روستایی که محصول چای یکی از درآمدهای اصلی ساکنان آن است ، امروزه با تلفیقی از داشته‌های غنی فرهنگی با آداب و رسوم خاص خود  نیز زیبایی‌های مزارع چای و جاذبه‌های دیگری مثل صنایع دستی کوچک و چشم اندازهای طبیعی و ساختمان‌ها و خانه‌ها و پل های چوبی و منحصر به فردی که بدون استفاده از میخ چوب‌ها به هم متصل شده‌اند، توانستند گردشگران زیادی را از نقاط مختلف چین و حتی نقاط مختلف جهان به روستای خود در دل کوه‌های بلند و سرسبز منطقه کوانگشی بکشاند و از این طریق درآمد خود را به طور قابل توجهی افزایش دهند.

مسافرخانه‌ها و مهمانخانه‌های کوچک در این دهکده‌ها رونق یافته و علاوه بر مسافرخانه‌ها ، برخی ساکنان بومی روستا نیز با روی گشاده و مهمان نوازی خاص خود،  خانه‌هایشان را در اختیار گردشگران قرار می‌دهند  درآمدی نیز از این طریق کسب می‌کنند.

همچنین نباید از زیبایی و جذابیت موسیقی و آوازهای محلی مناطق روستایی چنگ یانگ با جای غافل شد مردم این روستاها یک رسم بسیار زیبا دارند که با خواندن یک آواز سنتی دسته جمعی به استقبال میهمانان می‌روند و مهمان هم برای اینکه اجازه ورود به روستا را داشته باشد باید در پاسخ به آواز ساکنان روستایی یک آواز بخواند.

«هوانگ لوو یائو جای» نیز یکی دیگر از روستاهای منطقه خودمختار گوانگشی است که ساکنان آن از قوم یائو سرخ  توانسته اند با استفاده از ظرفیت‌های قومی و فرهنگی و سنتی خود در کنار فعالیت‌های روستایی ، پای بسیاری از گردشگران چینی و خارجی را به روستای خود باز کنند و درآمدزایی خوبی ایجاد کنند.

ویژگی و زیبایی فرهنگی و سنتی منحصر به فرد این روستا زنان مو بلند و سرخ پوشان هستند. زنانی که بلندی موی آنها گاهی تا بیش از دو متر هم می‌رسد و این روستا به خاطر تعداد بالای زنان مو بلند، در کتاب گینس به عنوان یک رکورد ثبت شده و همچنین یک میراث فرهنگی ناملموس ین به شمار می‌رود.

طبق آداب و رسوم این روستا زنان آن فقط یک بار در طول عمر خود و در سن ۱۸ سالگی موی خود را کوتاه می‌کنند و به همین دلیل بیشتر زنان این روستا موهای بسیار بلند و البته پرپشت و زیبایی دارند.

جالب است بدانید که راز داشتن موهای بلند و زیبا در این روستا هم خودش به نوعی یک جاذبه گردشگری و یک درآمدزایی است. زنان این روستا با آبی که بعد از شستن برنج کشت شده در همین روستا به دست می‌آید،موهای خود را می‌شویند و معتقدند که شستشوی موها با آب برنج مخصوص این منطقه ، راز داشتن موهای پرپشت و زیبا است.

به همین دلیل برخی شرکت‌های تجاری صول برنج این روستا را در بسته‌بنده‌های کوچک و لوکس با قیمت بالا در نقاط مختلف این کشور به فروش می‌رسانند و همین موضوع باعث شده تا درآمد خوبی برای مردم ساکن امروزها ایجاد شود. علاوه بر این یک کارخانه تولید انواع شامپوها و مواد شستشو دهنده مو با استفاده از عصاره برنج مخصوص این روستا، در همین روستا ساخته شده که هم اشتغال خوبی را برای ساکنان آن ایجاد کرده و هم به محل درآمدی برای آنها تبدیل شده است.

تماشای رقص و آواز سنتی زنان مو بلند هم خالی از لطف نیست یک نمایش هنری جذاب که گردشگران حاضرند بهای خوبی را بابت خرید بلیط آن بپردازند.

«مزارع پلکانی لونگ جی» روستای «پینگ آن» یکی دیگر از روستاهای منطقه خودمختار گوانگ شی در جنوب چین که ساکنان آن از قوم جوانگ هستند، مثال خوب دیگری برای رونق صنعت گردشگری در مناطق روستایی حتی در دوردست‌ترین نقاط چین است.

کشت برنج در مزرعه‌های پلکانی این روستا که به صورت پله پله در سینه کوه ساخته شده و چشم اندازی زیبا از خطوط موازی و منحنی شکل در دل کوه‌های بلند ایجاد کرده است، از زمان‌های بسیار قدیم اصلی‌ترین محل درآمد ساکنان این روستا بوده است.

اما امروز به لطف اقدامات و ابتکارات دولت چین برای معرفی جاذبه‌های روستاها به مردم سراسر این کشور ، این مزرعه‌های پلکانی امروز علاوه بر درآمد کشت برنج، درآمد قابل توجهی نیز به واسطه گردشگری برای کشاورزان این روستا ایجاد کرده است.

نورپردازی خطوط منحنی مزارع پلکانی در سینه کوهها ، چشم اندازی رویایی در تاریکی شب به نمایش می گذارد.

گردشگران این مناطق روستانی تنها به شهروندان چینی محدود نمی شود بکله تعداد زیادی گردشگر در فصل های بهار و زمستان و پاییز از این مناطق همیشه سرسبز دیدن می کنند. وقتی در میان مزارع پلکانی برنج “لونگ جی” بودم، به چند گردشگر هلندی برخورد کردم که در بالای یکی از کوه های مزارع پلکانی درحال استراحت بودم. وارد گپ و گفتی صمیمی با آنها شدم و نظرشان را درباره چین و جاذبه های گردشگری آن جویا شدم. برای اولین بار بود که به چین می آمدند و معتقد بودند با سفر به چین بویژه مناطق قومی و روستایی آن ، منظره ای بسیار متفاوت از آنچه در برخی رسانه های غربی در باره چین و قومیت ها و اقلیت هایش گفته می شود، مشاهده کرده اند. تاکید کردند که این سفر نظرشان را درباره چین بسیار تغییر داده است و حالا نگاهی کاملا مثبت به این سرزمین و مردمان و اقوامش دارند.

حضور گردشگران پرتعداد در این مناطق روستایی به ویژه در فصل‌های بهار و پاییز که از آب و هوایی بسیار مطلوب برخوردارند، باعث شده تا هتل‌ها و مسافرخانه‌ها رستوران‌ها فروشگاه‌های صنایع دستی و لباس‌های سنتی نیز در این مناطق رونق خوبی بگیرد و و در کنار صنایع کشاورزی و دامداری ، به درآمدزایی ساکنان روستایی مناطق کمک قابل توجهی کند.

اگرچه به دلیل پراکندگی این روستاها و تعداد بالای آنها دستیابی به اعداد و ارقام دقیق برای اطلاع یافتن از میزان افزایش درآمد آنها به واسطه صنعت گردشگری کار چندان ساده ای نیست اما با یک نگاه ساده و مشاهده توسعه استانداردهای زندگی روستایی بهبود کیفیت راه‌های روستایی و جاده‌ها و احداث خانه‌های جدید خود بیانگر آن است که این روستاها نسبت به سال‌ها و دهه‌های گذشته از شرایط اقتصادی و درآمدی به مراتب بهتری برخوردارند.

توجه به صنعت گردشگری در مناطق روستایی و مناطق دوردست چین علاوه بر اینکه باعث افزایش درآمد روستاییان و کاهش فقر شده یک مزیت بسیار مهم دیگری نیز دارد. دولت چین با این ابتکار توانسته تا حد زیادی مانع مهاجرت مردم روستاها به شهرها شود و و مهمتر از آن ، توانسته فرهنگ و آداب و رسوم تاریخی و تمدنی غنی و منحصر به فرد هر منطقه و هر قوم را بخوبی محافظت کند و قطار توسعه این کشور را با حفظ ارزش های فرهنگی و تمدنی و آداب و رسوم اقوام مختلف آن، به پیش براند.

اقوام مختلف مردم چین که بسیاری از آنها در روستاهای زیبای سراسر این کشور زندگی می کنند، امروز سربازان اصلی خط مقدم محافظت از میراث فرهنگی و آداب و رسومی به قدمت تاریخ و تمدنی چند هزار ساله هستند و ضمن پایبندی به این آداب و رسوم، سعی می کنند آن را به نسل های بعدی خود خود منتقل کنند تا میراث داران خوبی برای این امانت بزرگ و ارزشمند باشند.