چشم‌اندازهای مذاکرات سطح بالای ایران و آمریکا چیست؟
«سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران سه شنبه ۸ آوریل (۱۹ فروردین) تایید کرد که تهران و واشنگتن شنبه ۱۲ آوریل (۲۳ فروردین) مذاکرات سطح بالای غیرمستقیم در عمان خواهند داشت. «دونالد ترامپ» رئیس جمهور ایالات متحده یک روز قبل گفت که آمریکا و ایران در حال انجام مذاکرات «مستقیم» در خصوص موضوع هسته‌ای ایران هستند و این گفتگوها در روز شنبه ادامه خواهد یافت.
چه تفاوت دیدگاه‌هایی میان آمریکا و ایران وجود دارد؟ چشم‌اندازهای این مذاکرات چیست؟ چرا عمان به عنوان محل این مذاکرات انتخاب شده است؟
با اینکه آمریکا و ایران نیت خود برای مذاکره را مورد تاکید قرار داده‌اند اما در عین حال بر سر موضوعاتی چون شکل این مذاکرات پیش از آنکه شروع شود، اختلاف دارند. ترامپ از «گفتگوی مستقیم» حمایت می‌کند و همزمان ایران بر «مذاکرات غیرمستقیم» تاکید دارد.
رئیس جمهور آمریکا پس از دیدار دوشنبه خود با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل در کاخ سفید به رسانه‌ها گفت که ایالات متحده «در حال انجام مذاکرات مستقیم با ایران» است و «این گفتگوها آغاز شده و روز شنبه (۱۲ آوریل) ادامه خواهد یافت». به گفته او مذاکرات شنبه «تقریبا در بالاترین سطح» است و شامل «میانجیگران» نیست.
به گزارش «خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران» (ایرنا) در روز هشتم آوریل (۱۹ فروردین)، عراقچی در گفتگو با رسانه‌ها تایید کرد که مذاکرات شنبه ۱۲ آوریل در عمان و به شکل غیرمستقیم انجام خواهد شد و این اظهارنظر که «دور اول مذاکرات به صورت غیرمستقیم بوده و به مذاکرات مستقیم تبدیل خواهد شد» را تکذیب کرد.
چشم انداز مذاکرات؟
جهان خارج به شدت نگران این است که آیا آمریکا و ایران در خصوص موضوع هسته‌ای «کارت‌های خود را رو خواهند کرد» یا خیر. ترامپ هفتم آوریل گفت که ایالات متحده نباید هرگز اجازده دهد ایران به تسلیحات هسته‌ای دست یابد. اگر مذاکرات شکست بخورد، ایران با «روزی بسیار بد» روبرو خواهد شد و با «خطری عظیم» مواجه می‌شود.
عراقچی هشتم آوریل گفت که اگر آمریکا خواسته‌های خود را از طریق فشار و تهدید مطرح کند، این در اصل «مذاکره دستوری» است و ایران با چنین رویکردی موافق نیست.
مذاکرات غیرمستقیم می‌تواند تضمین کننده گفتگوی واقعی و موثر باشد و همین دلیل انتخاب این شیوه مذاکراتی است. ایران به عمان به عنوان یک میانجی اعتماد دارد و امیدوار است که ایالات متحده بتواند تمایل جدی خود برای رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک را نشان دهد، امری که کلید این مذاکرات محسوب می‌شود.
چرا مذاکره در عمان؟
انتخاب عمان به عنوان محل مذاکرات توسط ایران و آمریکا، امری تصادفی نیست. عمان از دیرباز روابطی دوستانه با هر دو کشور داشته و به عنوان یکی از معدود «کانال‌های ارتباطی» میان تهران و واشنگتن طی سال‌های اخیر بوده است.
عمان در گذشته بارها نقش «میانجی» را در مناقشات منطقه‌ای و سایر موضوعات ایفا کرده است. این کشور در میانجی‌گری در مسائل منطقه‌ای مانند بحران سوریه و جنگ یمن، نقش یک «مکان محرمانه» را برای موضوعات حساس ایفا می‌کند و در لحظات بحرانی، مذاکرات را پیش میبرد.