بهبود واقعی روابط چین و آمریکا گرو کدام مساله اساسی است؟

«شی جین پینگ»، رئیس جمهوری خلق چین جمعه ۲۶ آوریل (۷ اردیبهشت) هنگام ملاقات با «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده در پکن تاکید کرد، دو کشور چین و آمریکا به جای رقابت باید شریک یکدیگر باشند، به جای آسیب رساندن به هم باید از یکدیگر پشتیبانی کنند؛ باید ضمن حفظ تفاوت‌ها، به جای یک رقابت تهاجمی، به دنبال زمینه‌های مشترک باشند؛ به جای تناقض در گفتار و رفتار، باید به تعهدات خود عمل کنند.

سفر بلینکن به چین شتاب مبادلات بلندپایه دو کشور را حفظ کرد و در جریان این سفر، دو کشور به پنج اجماع مشترک دست یافتند که شامل ادامه مبادلات ارتش دو کشور، ترویج همکاری‌های طرفین در مبارزه با مواد مخدر، تغییرات اقلیمی، هوش مصنوعی و گسترش مبادلات انسانی و فرهنگی است و همه این نشان دهنده تمایل هر دو طرف برای حفظ گفتگو، مدیریت اختلافات و ترویج همکاری‌ها و تسریع اجرای اجماع حاصل شده از رهبران دو کشور در سانفرانسیسکو محسوب می‌شود.

اما در عین حال، باید با این شرایط را نیز لحاظ کنیم که با آنکه روابط چین و آمریکا بطور کلی تثبیت شده اما عوامل منفی نیز در روابط دو کشور همچنان در حال رشد هستند. از جوسازی به اصطلاح «مازاد ظرفیت» انرژی جدید چین تا تصویب لایحه کمک به منطقه تایوان، از سیاه نمایی مسائل حقوق بشر در شین جیانگ تا ایجاد «محفل کوچک» برای جلوگیری از توسعه چین در منطقه آسیا و اقیانوس آرام، این اقدامات بی پایان آمریکا تأثیر منفی بر روابط دو کشور گذاشته است.

چرا آمریکا همیشه یک چیز می‌گوید ولی چیز دیگری را عمل می‌کند؟ «لی هایدونگ»، استاد دانشگاه روابط خارجی چین خاطر نشان کرد، رویکرد دو رویه یک مشکل ریشه دار در برخورد دولت آمریکا با چین است. ایالات متحده در حالی که نیازمند به همکاری با چین است، همچنان به سرکوب چین پرداخته که نشان می‌دهد، برخی در آمریکا با ذهنیت مجموع صفر، به اشتباه چین را «بزرگترین رقیب راهبردی» خود را دانسته و به اشتباه اهداف توسعه چین را ارزیابی می‌کنند.

جهان متوجه شده که طی سال‌ها، در جریان مبادلات بلندپایه چین و ایالات متحده، مسائل مبنی بر شناخت راهبردی همواره مورد بحث قرار گرفته و در این دوره سفر بلینکن به چین، پکن نیز تاکید کرد که چین کشور سوسیالیسم با پایبندی به توسعه مسالمت آمیز است و منطق رقابت قدرت‌های بزرگ، ذهنیت مجموع صفر و جنگ سرد اصلا در DNA چین وجود نداشته و هم مدل رفتار چین هم نیست.

در حال حاضر، دو کشور باید با ادامه تلاش‌ها روابط تثبیت شده طرفین که بسختی به دست آمده حفظ و توسعه روابط دوجانبه را به سطح باثبات‌تر، بهتر و روبه جلو ترویج کنند. برای آمریکا، اصلاح اشتباه خود در قبال چین و برخورد صحیح با توسعه چین، گام اولی است که باید قبل از همه بردارد.