چرا «راه حل دو کشور» در مساله فلسطین جایگزینی ندارد؟
این دور از درگیریهای فلسطین-اسرائیل که یک هفته از شروع آن میگذرد به کشته شدن بیش از ۳۵۰۰ نفر از هر دو طرف منجر شده است. سازمان ملل متحده هشدار داده که اوضاع انسانی در غزه سریعا در حال بدتر شدن است. چرا درگیریهای فلسطین-اسرائیل مجددا تکرار میشوند؟ دلیل اصلی در این حقیقت نهفته است که آرزوی دیرین فلسطین برای تاسیس یک کشور مستقل محقق نشده و بی عدالتی تاریخی که مردم فلسطین را آزرده ساخته، اصلاح نشده است.
آغاز این دور از درگیریهای فلسطین-اسرائیل بار دیگر ثابت کرد که «راه حل یک کشور» کارایی نخواهد داشت و فقط فلسطین و اسرائیل را در یک چرخه درگیری فرو خواهد برد؛ بنا بر این اجرای «راه حل دو کشور» مسیری اساسی برای حل مساله فلسطین است.
به همین دلیل، سازمان ملل، کشورهای عربی، چین، روسیه، اتحادیه اروپا و غیره از دو طرف خواستهاند آتشبس اعلام کرده و هر چه سریعتر جنگ را پایان دهند، به مذاکرات «راه حل دو کشور» بازگردند و به همزیستی مسالمتآمیز برسند.
با توجه به آنکه مساله فلسطین تدریجا به حاشیه رانده شده، مضمون «راه حل دو کشور» که از سوی جامعه بینالمللی به رسمیت شناخته شده در حال مواجه شدن با چالشهایی جدید است. موضوع مرزبندی در کرانه باختری را به عنوان مثال در نظر بگیرید. طی دهه گذشته یا بیشتر، شمار زیادی از شهرکنشینان یهودی به کرانه باختری وارد شده و تعداد زیادی شهرکهای غیرقانونی برای آنها ساخته شده است.
با ساخت «دیوار حائل» و دیگر پروژههای امنیتی و دفاعی از سوی اسرائیل، جامعه فلسطینی ساکن کرانه باختری چند پاره شده و تحت فشار قرار گرفتهاند.
در این شرایط، نظرات افراطی در اسرائیل مانند «راه حل یک کشور» و «راه حل چند کشور» وجود دارند که معتقدند اسرائیل میتواند «یک کشور» را حفظ کرده و کرانه باختری را در طولانی مدت اشغال کند یا چندین دولت فلسطینی در کرانه باختری تاسیس کرده و به این ترتیب جامعه فلسطینی را دچار چندپارگی بیشتری کند.
علاوه بر این، ایالات متحده بخاطر ملاحظات سیاسی داخلی و راهبردهای جهانی به حمایت شدید اسرائیل روی آورده، به دنبال عادیسازی روابط میان کشورهای عربی و اسرائیل است و خواستههای فلسطینیان را نادیده گرفته و همین باعث شده تا روند صلح خاورمیانه از مسیر صحیح خود منحرف شود.
این روزها با شروع دور جدید درگیریها میان فلسطین و اسرائیل، شمار بیشتر و بیشتری از مردم به این درک میرسند که گرچه «راه حل دو کشور» با چالشهای فراوانی روبروست اما هنوز هم تنها راه مورد توافق جامعه بینالمللی برای حل مساله فلسطین-اسرائیل محسوب میشود و هیچ راه حل دیگری را نمیتوان جایگزین آن کرد.
از سوی دیگر، «راه حل دو کشور» دربردارنده روح راه حل سازمان ملل در خصوص مساله فلسطین-اسرائیل است. از زمان وقوع جنگ اول خاورمیانه در سال ۱۹۴۸، سازمان ملل چندین قطعنامه درباره مساله فلسطین-اسرائیل به تصویب رسانده که کانون همه آنها مبتنی بر «راه حل دو کشور» برای دستیابی به صلح میان فلسطین و اسرائیل بوده است.
در عین حال، «راه حل دو کشور» تنها راه مورد قبول برای هم فلسطین و هم اسرائیل است. گرچه صداهایی در داخل اسرائیل برای «راه حل یک کشور» و «راه حل چند کشور» وجود دارد، اما اکثر اسرائیلیها بر این باورند که «راه حل دو کشور» تنها راه ممکن برای دستیابی به همزیستی مسالمتآمیز میان فلسطین و اسرائیل است. بدون نیل به هدف تاسیس یک کشور مستقل فلسطینی، درگیری فلسطین-اسرائیل همچنان ادامهدار خواهد بود.
علاوه بر این، «راه حل دو کشور» تنها راه تضمین صلح پایدار در خاورمیانه است. اکثر کشورهای عربی معتقدند که یک صلح پایدار و عادلانه میان فلسطین و اسرائیل تحت «راه حل دو کشور» ایجاد میشود و پیششرطی برای عادیسازی روابط اعراب و اسرائیل است.
مساله فلسطین نباید به زخمی لاعلاج در دنیا تبدیل شود و روند صلح خاورمیانه شایسته حمایت تمام طرفهاست.
طبق جدیدترین اخبار، نماینده ویژه دولت چین در امور خاورمیانه طی آینده نزدیک به کشورهای مرتبط در منطقه سفر خواهد کرد تا به آرام شدن اوضاع کمک کند.
همزمان چین خواستار برگزاری سریع یک کنفرانس صلح بینالمللی تحت رهبری سازمان ملل شده است.
«راه حل دو کشور» راهی طولانی پیش رو دارد اما مورد اجماع بینالمللی است. مسیر صحیح برای پیشبرد این طرح از سرگیری هر چه سریعتر مذاکرات صلح است و تمام سازوکارهای ترویج صلح باید نقشی فعال ایفاء کند. تنها هنگامی که «راه حل دو کشور» به طور کامل اجرایی شود، خاورمیانه میتواند صلح واقعی را آغاز کند.