نکسپریا و زنجیره تأمین جهانی؛ واقعیت پشت ادعاهای هلند علیه چین
حادثه نکسپریا بار دیگر توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده است. روز پنجشنبه، شرکت تراشه‌سازی هلندی نکسپریا ناگهان یک نامه سرگشاده منتشر کرد و مدعی شد که «تلاش‌های مکرر برای برقراری ارتباط مستقیم از طریق کانال‌های مرسوم» با نکسپریای چین انجام شده اما «هیچ پاسخ معناداری» دریافت نشده است.
در این نامه از نهادهای نکسپریا در چین خواسته شده که «اقدامات فوری» برای بازگرداندن زنجیره تأمین اتخاذ کنند. چنین بیانیه‌ای تصوری گمراه‌کننده در چهارچوب بین‌المللی ایجاد می‌کند، طوری که گویی هرج و مرج در زنجیره تأمین کاملاً تقصیر طرف چینی است.
عصر جمعه، شرکت وینگ‌تک تکنولوژی که تنها سهامدار قانونی نکسپریا محسوب می‌شود، بیانیه‌ای رسمی منتشر کرد و به صراحت اعلام کرد که نامه سرگشاده شرکت هلندی «حاوی تعداد زیادی ادعاهای گمراه‌کننده و نادرست و اطلاعات نادرست است.»
برای هر ناظر بی‌طرفی روشن است که طرف هلندی درگیر نوعی اجبار روایی است که عمداً علت و معلول را وارونه جلوه می‌دهد و تلاش می‌کند با یک نامه سرگشاده، روایت عمومی را بازنویسی کند و خود را به عنوان قربانی معرفی کند، آن هم قربانی‌ای که «بارها از ارتباط با او خودداری شده است.»
با این حال، تنها یک روز قبل از انتشار این نامه، وانگ ون‌تائو، وزیر بازرگانی چین، در تماس ویدئویی با کمیسر تجارت و امنیت اقتصادی اروپا، به وضوح اعلام کرد که مداخلات اداری و قضایی نامناسب طرف هلندی در این شرکت هنوز رفع نشده و زنجیره تأمین نیمه‌رسانای جهانی هنوز به حالت عادی بازنگشته است.
وانگ خاطرنشان کرد که تصمیم هلند برای تعلیق دستور اداری خود در ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان)، تنها گامی کوچک در جهت حل مسئله بود، اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به اصل موضوع وجود دارد و اقدامات مداخله‌ای مربوطه هنوز لغو نشده‌اند. در نتیجه، عدم قطعیت‌هایی که زنجیره تأمین با آن مواجه است، همچنان بسیار زیاد است.
پس از مداخله غیرقانونی و اجباری دولت هلند که زنگ خطر زنجیره تأمین جهانی را به صدا درآورد، شرکت نکسپریا اقدام قابل توجهی برای ترمیم همکاری با شرکت تابعه چینی خود انجام نداد. در عوض، اقداماتی مانند قطع تأمین ویفر برای کارخانه مونتاژ چینی خود را به اجرا گذاشت که خطرات زنجیره تأمین را به شدت افزایش داد.
حتی پس از آنکه طرف چینی، به منظور حفظ ثبات زنجیره تأمین جهانی، معافیت‌های هدفمند برای صادرات واجد شرایط ارائه داد، شرکت هلندی از استفاده از این فرصت برای کاهش تنش خودداری کرد و مدعی شد که این معافیت‌ها صرفاً «پیشرفت» و ارائه «راهکارهای جایگزین زنجیره تأمین» برای دور زدن زنجیره موجود است، به جای آنکه زنجیره را به حالت عادی بازگرداند.
تراشه‌های نکسپریا به عنوان حلقه‌ای کلیدی در زنجیره تأمین جهانی خودرو و الکترونیک عمل می‌کنند. تولید آن‌ها عمدتاً در هامبورگ آلمان انجام می‌شود و سپس برای بسته‌بندی و مونتاژ به چین منتقل می‌شوند تا در نهایت به خودروسازانی مانند BMW و فولکس واگن تحویل داده شوند. این محصولات کالاهای واسطه‌ای با حجم بالا، پرکاربرد و حیاتی هستند. در یک زنجیره تأمینی که عمیقاً یکپارچه و به‌شدت وابسته است، تصرف ناگهانی شرکت به بهانه «امنیت ملی» دیگر یک مداخله معمول و محتاطانه نیست، بلکه دخالت مستقیم در حقوق مالکیت تثبیت‌شده محسوب می‌شود.
طرف هلندی با استناد به مفهوم «امنیت ملی»، اقدامات خود را توجیه می‌کند، اما این مفهوم به پوششی برای اقداماتی تبدیل شده که آشکارا با منطق کسب‌وکار و رویه‌های معمول نظارتی مغایرت دارد. اگرچه بازگرداندن سریع تولید و عرضه نکسپریا مطابق با انتظار ذینفعان است و نامه سرگشاده نکسپریا نگرانی‌هایی را در مورد توقف قریب‌الوقوع تولید منتقل می‌کند، اما واقعیت این است که بن‌بست فعلی توسط طرف هلندی ایجاد شده است.
کسانی که این گره را ایجاد کرده‌اند، مسئول حل آن هستند. اگر طرف هلندی می‌خواهد آشفتگی زنجیره تأمین نیمه‌رسانا را برطرف کند، باید صداقت بیشتری نشان دهد. نامه سرگشاده‌ای که درست و غلط را با هم مخلوط می‌کند و تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازد، تنها بحران فعلی زنجیره تأمین جهانی را طولانی‌تر می‌سازد.
دولت هلند باید فوراً دستور نامناسب خود را لغو کند و از طریق رویه‌های شفاف، باز و قابل پیش‌بینی، بررسی کاملی انجام دهد و اشتباهات اداری قبلی را اصلاح کند. باید به اصول قرارداد و منطق بازار بازگردد و از تحمیل پیامدهای سیاست‌های خود به شرکت‌های چینی و مشتریان جهانی دست بردارد.
کاری که طرف هلندی باید انجام دهد، تنها «تعلیق موقت تصاحب» نیست، بلکه انصراف دائمی است. تا کنون، هیچ اصلاح جدی توسط دادگاه‌های هلندی اعمال نشده و بیانیه رسمی وینگ‌تک نیز تأیید می‌کند که کنترل نکسپریا هنوز به شرکت چینی بازنگشته و هیچ حمایتی از حقوق قانونی سهامداران ارائه نشده است. در چنین شرایطی، هیچ پایه‌ای برای «گفتگوی سازنده» وجود ندارد و جهان اکنون به دقت نظاره‌گر است تا ببیند آیا هلند می‌تواند با مسئله اصلی روبرو شود و گام‌هایی درست و مؤثر بردارد یا خیر.
