چالش آمریکا در برابر موج جهانی به رسمیت شناختن فلسطین
کشورهای استرالیا، کانادا و بریتانیا روز یکشنبه ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور) اعلام کردند که فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت میشناسند. همچنین گزارشها حاکی از آن است که فرانسه، آندورا، بلژیک، لوکزامبورگ، پرتغال، مالت و سان مارینو نیز قصد دارند در کنفرانس سطح بالای مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره حل مسالمتآمیز مسئله فلسطین و اجرای «راهحل دو کشور» که در روز ۲۲ سپتامبر یا روز پیش از آن برگزار میشود، فلسطین را به رسمیت بشناسند.
این روند باعث افزایش تعداد کشورهایی میشود که عضو سازمان ملل متحد هستند و در حال حاضر بیش از دو سوم آنها فلسطین را به رسمیت شناختهاند. دیدگاه اکثریت قریب به اتفاق جامعه بینالمللی از قبل شکل گرفته است.
این «موج جدید به رسمیت شناختن» دقیقاً از سوی متحدان سنتی ایالات متحده به راه افتاده که قبلاً همواره مانع چنین روندهایی بودهاند.
برای مدت طولانی، کشورهای غربی معمولاً فلسطین را زیر سوال میبردند و در عین حال از اسرائیل حمایت میکردند. اما با آغاز دور جدید درگیریها بین اسرائیل و فلسطین، بهخصوص تشدید بحران انسانی در غزه، توجه مردم در کشورهای اروپایی به مسئله فلسطین به طور قابلتوجهی افزایش یافته و درخواستها برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین بهطور مداوم بیشتر شده است.
به طور سنتی، جامعه بینالمللی بر این باور بود که درگیری میان اسرائیل و فلسطین میتواند از طریق گفتگو و میانجیگری ایالات متحده یا سایر طرفهای ثالث، با پرداختن به موضوعات حساس مانند وضعیت نهایی قدس، تقسیم زمین در کرانه باختری، ارتباط میان غزه و کرانه باختری، بازگشت پناهندگان فلسطینی و توزیع منابع آب به منظور ایجاد صلح، حل شود.
اما در سالهای اخیر، پایههای صلح به تدریج تضعیف شده و ایالات متحده در دهه گذشته تلاش چندانی برای پیشبرد مذاکرات جدی میان اسرائیل و فلسطین نکرده است. همزمان، اسرائیل به گسترش شهرکسازیها در کرانه باختری و قدس شرقی ادامه داده و قوانین داخلی را برای تثبیت اشغال و کنترل خود بر مناطق مورد مناقشه به اجرا گذاشته است؛ این اقدامات باعث محدودتر شدن شرایط زندگی فلسطینیها شده است.
بازسازی چشمانداز صلح و تثبیت مجدد اصل سیاسی «راهحل دو کشور» به یکی از پیششرطهای اساسی برای هرگونه حل مسالمتآمیز مسئله اسرائیل و فلسطین تبدیل شده است. اقدام اخیر برخی کشورهای غربی در به رسمیت شناختن دولت فلسطین، دقیقاً بازتاب همین منطق در عمل است.
در بلندمدت، تغییر نگرش کشورهای غربی نشاندهنده موضعگیری روشن و فزاینده جامعه بینالمللی درباره مسئله اسرائیل و فلسطین است. این تغییر نه تنها منجر به تعدیل سیاستها در سازمانهای بینالمللی و سازوکارهای چندجانبه خواهد شد، بلکه اصول سیاسی «راهحل دو کشور» را نیز بیش از پیش تقویت میکند و پایه حقوقی محکمتری به همراه حمایت افکار عمومی بینالمللی برای به رسمیت شناختن دولت فلسطین فراهم خواهد آورد.