قطب شمال؛ مسیر تازه پیوند چین و اروپا
ساعت ۴:۳۰ بامداد روز سه شنبه ۲۳ سپتامبر (۱ مهر)، کشتی کانتینری «استانبول بریج» از منطقه بندری بیلون در بندر نینگبو-جوشان استان جهجیانگ واقع در شرق چین به مقصد بندر فلیکستو در بریتانیا حرکت کرد و بدین ترتیب، نخستین مسیر سریع کانتینری چین-اروپا از طریق قطب شمال (قطار سریعالسیر چین-اروپا) رسماً آغاز به کار کرد.
این کشتی با حمل بیش از هزار کانتینر از گذرگاه قطب شمال، که به گذرگاه شمال شرقی نیز شهرت دارد، عبور خواهد کرد و تنها در طی ۱۸ روز به مقصد خواهد رسید؛ سفری که تقریباً نصف زمان مسیر سنتی کانال سوئز به طول میانجامد. افتتاح این مسیر نهتنها قابلیت تجاری کشتیرانی از قطب شمال را آشکار میسازد و گزینهای جدید در شبکه لجستیکی تجارت جهانی ارائه میدهد، بلکه بر تعهد پایدار چین به همکاری و توسعه در امور قطب شمال نیز تأکید میکند. این ابتکار، یکی دیگر از تلاشهای چین در جهت حفظ ثبات زنجیرههای تأمین جهانی به شمار میرود.
در طول تاریخ، گشودن مسیر دریای شمال از طریق اقیانوس منجمد شمالی آرزوی بسیاری از کاوشگران بوده است. با این حال، به دلیل شرایط جغرافیایی و عوامل ژئوپلیتیکی، تا حدود یک دهه پیش، صنعت کشتیرانی غربی همچنان بر این باور بود که حملونقل کانتینری از قطب شمال تا پیش از سالهای ۲۰۴۰ یا حتی ۲۰۵۰ امکانپذیر نخواهد بود.
از این رو، راهاندازی قطار سریعالسیر قطب شمال چین-اروپا را باید رخدادی تاریخی دانست؛ تلاشی پیشرو برای بهرهگیری از فناوری در راستای سازگاری طبیعت با نیازهای انسانی.
راهاندازی این مسیر اتفاقی نبوده است. رشد تقاضای تجاری میان چین و اروپا همچون یک «کاتالیزور» عمل کرده است. همزمان، قطار سریع قطب شمال چین-اروپا بهعنوان دستاوردی مشترک میان چین و کشورهای مسیر در ساخت «جاده ابریشم قطبی» شناخته میشود که بازتابدهنده ارتقای جایگاه بینالمللی ابتکار کمربند و جاده است.
در سالهای اخیر، برخی کشورها قطب شمال را «حیاط خلوت» خود پنداشته و بر سر منابع انرژی به رقابت پرداختهاند و حضور نظامی خود را در این منطقه مشترک جهانی تقویت کردهاند. اکنون «جاده ابریشم قطبی» از مرز «روایت قطب شمال» که پیشتر تحت سیطره مناقشات ارضی، بنبستهای راهبردی و رقابت بر سر نفت و گاز بود عبور کرده و نشان میدهد که این منطقه میتواند به جای میدان نبرد با حاصل جمع صفر، به بستری برای همکاری انسانی و توسعه مشترک بدل شود.
با عبور کشتیرانی جهانی از «عصر کانال» به «عصر قطبی»، راهاندازی مسیر سریع قطب شمال چین-اروپا شکافی مهم را پر میکند. «جاده ابریشم قطبی» نه تنها مسیری تازه را به نقشه کشتیرانی جهانی میافزاید و الگویی نوین برای توسعه قطب شمال ارائه میدهد، بلکه رویکردی تازه برای «همکاری برای این سیاره واحد» در میان کشورهایی با تمدنها، نظامها و مسیرهای توسعه متفاوت فراهم میسازد.