دیدگاه توسعه صلح‌آمیز: از ژن شرقی تا اجماع جهانی

۲۰ ژوئیه، ۸۵ جسد در کنار بسته‌های کمک‌ غذایی با علامت UN (سازمان ملل متحد) افتاده بودند که شامل زنان و کودکان می‌شد. برخی از اجساد در حالی پیدا شدند که هنوز کیسه‌های غذا را محکم در دست داشتند و برخی کودکان در حالت جمع‌شده برای بقا بودند. این قتل عامی بود که در اثر حمله هوایی اسرائیل به نقطه کمک‌رسانی غزه رخ داد. متأسفانه، این فقط یک مورد نیست. بر اساس گزارش سازمان ملل، در هر سه دقیقه یک نفر در میدان‌های نبرد جهانی جان خود را از دست می‌دهد. این «خطوط زندگی» که توسط جنگ قطع شده‌اند، دقیقاً سنگین‌ترین توضیح برای رابطه صلح و توسعه هستند، به عبارت دیگر، وقتی صلح وجود ندارد، حتی بقا برای انسان‌ها به یک امید واهی تبدیل می‌شود، چه برسد به توسعه. امروز، ۸۰ سال پس از پیروزی در جنگ جهانی دوم، می‌خواهیم در مورد صلح و توسعه صحبت کنیم.

متن اصلی:

بر اساس داده‌های سازمان ملل، تعداد کشته‌شدگان درگیری‌های جهانی در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۲۰۰ هزار نفر رسید که بالاترین رقم در ۲۰ سال گذشته است؛ خسارات اقتصادی ناشی از درگیری‌های جهانی در سال ۲۰۲۴ به ۹۷.۱۹ تریلیون دلار رسید که معادل ۶.۱۱ درصد از “جی دی پی” (تولید ناخالص داخلی) جهانی است. تنها در نوار غزه، جی دی پی در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل ۸۲ درصد کاهش یافت و نرخ بیکاری از خط هشدار ۸۰ درصد فراتر رفت. درگیری‌های جدید بیش از ۵۰۰ هزار نفر را به قحطی تعریف‌شده توسط سازمان ملل کشاند. پشت این اعداد سرد، خانواده‌های بی‌شماری ازهم‌گسیخته و روندهای توسعه متوقف‌شده قرار دارد که به طرز بی‌رحم، نشان می‌دهد چگونه ماشین جنگ زنجیره همزیستی، حق توسعه و حق بقا را به طور سیستماتیک نابود می‌کند و جهان را بیشتر به دنبال راه‌حلی برای شکستن چرخه معیوب «فقر- جنگ- توقف توسعه- فقر بیشتر» ترغیب می کند. در چنین شرایطی، دیدگاه توسعه صلح‌آمیز چین با ژن‌های تمدنی عمیق، مسیر عملی روشن و احساسات جهانی مشخص، پاسخ سیستماتیکی برای حفاظت از صلح و تحقق توسعه مشترک برای بشریت ارائه داده است.

△ در ۲۴ آگوست ۲۰۲۵، مردم فلسطینی در نوار غزه در انتظار دریافت غذا از سازمان‌های خیریه.

صلح: مانند نور خورشید و هوا

«صلح مانند هوا و نور خورشید است که از آن بهره‌مند می‌شویم بدون آن که متوجه باشیم، اما از دست دادن آن باعث می‌شود به سختی بتوانیم به زندگی ادامه دهیم.» این تشبیه روشن و عینی “شی جین‌پینگ” رهبر چین در مورد صلح است که ویژگی‌های ذاتی صلح را توضیح می‌دهد و اهمیت اساسی صلح برای توسعه جامعه بشری را آشکار می‌سازد.

اول، ویژگی ‌شمولی‌گرایی صلح: همانطور که نور خورشید و هوا بدون توجه به فقر یا ثروت، همه موجودات را تغذیه می‌کنند، صلح واقعی نیز باید همه کشورها و ملت‌ها را تحت پوشش قرار دهد.

دوم، ویژگی زیربنایی صلح: این پیش شرط اساسی برای تمام فعالیت‌های اجتماعی انسان است. بدون صلح، هیچ رونق اقتصادی، نوآوری فناوری یا شکوفایی فرهنگی ممکن نیست.

سوم، صلح شکننده است و نیازمند توجه و مراقبت تمام بشریت است. تاریخ بارها ثابت کرده که جنگ و درگیری نه تنها باعث خسارات مستقیم جانی و مالی می‌شود، بلکه روند توسعه را متوقف کرده و دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی را در یک چشم به هم زدن نابود می‌کند. بنابراین، حفظ صلح نه تنها یک مسئولیت اخلاقی، بلکه انتخابی اجتناب‌ناپذیر برای بقا و توسعه بشریت است.

△ یک بیمارستان در شهر “ام درمان” سودان در درگیری‌ها بمباران شد. از زمان  بروز درگیری‌های مسلحانه در سودان در سال ۲۰۲۳، حدود ۲۹۷۰۰ نفر کشته شده‌اند و زیرساخت‌ها و سیستم‌های صنعتی و کشاورزی ویران شده‌اند.

△۳۰ نوامبر ۲۰۲۴ در منطقه حلب سوریه. از زمان بروز جنگ داخلی، تولید ناخالص داخلی سوریه حدود ۸۰۰ میلیارد دلار کاهش یافته و ۹۰ درصد جمعیت این کشور در فقر زندگی می‌کنند. از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴، نرخ رشد اقتصادی سالانه سوریه تنها ۳. ۱ درصد بود و با این روند، ۵۵ سال طول می‌کشد تا به سطح قبل از جنگ بازگردد.

ژن‌های تمدنی: میراث تاریخی همزیستی مسالمت‌آمیز

ریشه‌های ایده توسعه صلح‌آمیز چین در ژن‌های تمدنی همزیستی مسالمت‌آمیز ملت چین نهفته است. بیش از ۲۰۰۰ سال پیش، جاده ابریشم شرق و غرب را با همکاری متقابل سودمند و نه با توسل به زور متصل کرد؛ بیش از ۶۰۰ سال پیش، یک شخصیت دریانورد چینی به نامه “جِنگ‌هِه” در هفت سفر خود به اقیانوس هند، ظروف چینی و ابریشم را همراه برد و داستان‌های مبادلات برابر به جا گذاشت. این سنت ارزش‌گذاری بر صلح، باعث شده چین، صلح را به عنوان ارزش اصلی توسعه کشور بومی سازی کند و مسیر توسعه صلح‌آمیز را به طور واضح در «قانون اساسی» و «اساسنامه حزب» بنویسد که به نشانه اساسی مدرنیزاسیون به سبک چینی و متفاوت با الگوی گسترش استعماری غرب تبدیل شده است.

△ چین با توسعه خود برای جهان فرصت‌های رونق مشترک ایجاد می‌کند. در ۳۰ آگوست ۲۰۲۵، یک تاجر یمنی در هفتمین نمایشگاه چین- کشورهای عربی در شهر یین‌چوان منطقه خودمختار قوم “هویی” نینگ‌شیا در حال معرفی چراغ است.

رابطه دیالکتیکی: منطق همزیستی صلح و توسعه

فقدان صلح منجر به عقب‌ماندگی توسعه می‌شود و توقف توسعه، شکنندگی صلح را تشدید می‌کند. داده‌های سازمان ملل نشان می‌دهد که به دلیل محاصره طولانی‌مدت و درگیری‌ها در غزه، شاخص‌های مصرف غذا و تغذیه به بدترین سطح رسیده است: ۳۹ درصد جمعیت آن برای چندین روز هیچ غذایی برای خوردن ندارند و میزان سوءتغذیه کودکان زیر پنج سال به ۵.۱۶ درصد رسیده که یک چرخه معیوب «فقر- درگیری- فقر بیشتر» ایجاد کرده است. این زنجیره از داده ها، بینش عمیق شی جین‌پینگ رهبر چین را تأیید می‌کند که «بدون صلح، توسعه مانند آبی بدون سرچشمه و درختی بدون ریشه است». او معتقد است صلح پیش شرط توسعه است و توسعه، تضمین مهمی برای صلح است. صلح و توسعه یک وحدت دیالکتیکی هستند که به هم وابسته هستندو همدیگر را ترویج می کنند.

△ در ۵ آگوست ۲۰۲۵، در جلسه شورای امنیت سازمان ملل در مورد مسئله فلسطین و اسرائیل، عمار بن جاما  ، نماینده دائمی الجزایر در سازمان ملل، تصویری از یک کودک گرسنه در غزه را بلند کرد. کودک در این تصویر به دلیل سوءتغذیه شدید بسیار لاغر است و دنده‌های قفسه سینه اش به طور چشمگیری قابل مشاهده است.

چالش‌های پیش روی جهان امروز نیز جدایی‌ناپذیری صلح و توسعه را تأیید می‌کند. مسائل جهانی مانند تغییرات آب‌وهوایی، تروریسم، امنیت غذایی و بحران‌های بهداشت عمومی، مسائلی هستند که هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی با آنها مقابله کند و باید از طریق همکاری‌های بین‌المللی به طور مشترک حل شوند. و پیش شرط این همکاری‌ها دقیقاً محیط بین‌المللی صلح‌آمیز و تمایل مشترک به توسعه است. صلح و توسعه مانند دو روی یک سکه هستند که هدف مشترک جامعه بشری را تشکیل می دهد.

ابتکارات جهانی: توانمندسازی دوطرفه صلح و توسعه

چین با دستاوردهای توسعه خود، امکان‌پذیری توسعه صلح‌آمیز را ثابت کرده است. از زمان اجرای سیاست اصلاحات و گشایش، چین در محیطی صلح‌آمیز به جهشی اقتصادی دست یافته است: تولید ناخالص داخلی از ۹.۳۶۷ میلیارد یوان در سال ۱۹۷۸ به ۹.۱۳۴ تریلیون یوان در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته و تولید ناخالص داخلی سرانه از ۹۵۰۰۰ یوان فراتر رفته است. این موفقیت نه تنها به مردم چین سود رسانده، بلکه نیروی محرکه قوی برای رشد اقتصاد جهانی فراهم کرده است.

چین در حالی که در توسعه خود به ایده توسعه صلح‌آمیز عمل می‌کند، روح سفرهای صلح‌آمیز جِنگ‌هِه را نیز در فعالیت های دیپلماتیک معاصر ادغام کرده است:

△ در سال ۲۰۲۴، صلح بانان چین در لبنان با نیروهای چندکشوری به تمرین جامع می پردازند.

△ تصویر مربوط به ۱۳ ژوئن ۲۰۲۳ است که ساکنان استان موانزای تانزانیا به دلیل آب لوله‌کشی در روستا به کف زدن و هورای بلند می پردازند. پروژه آبرسانی یک پروژه مهم معیشتی در ساخت مشترک “کمربند و جاده” چین و آفریقا است که مشکل آب‌ آشامیدنی دست کم ۴۰۰ هزار نفر از ساکنان محلی را حل کرده است.

ایجاد اجماع مشترک: مسیر جدیدی برای تحقق مدرنیزاسیون

امروز، سهم سالانه چین در رشد اقتصاد جهانی بیش از ۳۰ درصد است و برای مدت ۱۴ سال متوالی به عنوان دومین بازار وارداتی جهان، همچنان حفظ شده و به تثبیت‌کننده رشد اقتصادی جهانی تبدیل شده است. مفهوم، اجرا و دستاوردهای ایده توسعه صلح‌آمیز چین، این منطق غربی را که «زورگو بر حق است» و «هر قدرتی لزوماً به زورگویی می‌انجامد»، در هم شکسته و ثابت کرده که کشورهای در حال توسعه می‌توانند از طریق انتخاب مستقل و همکاری صلح‌آمیز به مدرنیزاسیون دست یابند و همچنین اخلاق توسعه جهانی را بازتعریف کرده و «بازی با مجموع صفر» را با مشورت مشترک، ساخت مشترک و اشتراکگذار جایگزین کنند.

در نقطه عطف تاریخی هشتادمین سالگرد پیروزی جنگ جهانی دوم، ارزش ایده توسعه صلح‌آمیز چین بیش از پیش آشکار می‌شود که نه تنها فرصت‌های توسعه چین را حفاظت می کند، بلکه خواسته همیشگی بشریت برای صلح و رونق است. در دوران تحولات و تغییرات بی‌سابقه در صد سال گذشته، اعتقاد بر این است که چین همچنان با اقدامات خود، ایده توسعه صلح‌آمیز را اجرا می کند و به همراه کشورهای جهان، هوای صلح را تازه‌تر می سازد و نور خورشید توسعه را به گوشه‌های بیشتری از جهان می تاباند.