عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران، منطقه را در آستانه خطر بی سابقه قرار می دهد

پس از شنیدن گزارش حمله اسرائیل به ایران، آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران گفتند که «اسرائیل باید منتظر مجازاتی سخت باشد.». ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد که اقدامات اسرائیل نقض تمام هنجارهای بین‌المللی است. نیروهای مسلح ایران با فرماندهان، مجریان و حامیانی که این اقدام را آغاز کردند، مقابله به مثل خواهد کرد. وزارت امور خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای  خاطرنشان کرد که تجاوز اسرائیل به ایران بدون هماهنگی و اجازه ایالات متحده صورت نمی‌گرفت و دولت ایالات متحده نیز باید مسئولیت آن را بر عهده بگیرد.

این حمله هوایی در پس زمینه توقف مذاکرات جدید بین آمریکا و ایران و به بن بست رسیدن این مذاکرات بر سر مسئله هسته ای صورت گرفته است. مذاکراتی که قبلاً به عنوان فرصتی برای حل مسئله پرونده هسته ای ایران از طریق گفت و گو معرفی می شد، به دلیل اختلافات عمیق بین دو طرف در مورد غنی سازی اورانیوم و سایر موضوعات، تقریباً به توقف رسیده است. هزینه توقف این مذاکرات، از بین رفتن فرصتی برای جامعه بین المللی برای مدیریت بحران از طریق گفت و گو است: پیشرفت برنامه هسته ای ایران ادامه خواهد یافت، نگرانی های اسرائیل به شدت افزایش می یابد، و ساختار امنیت منطقه به سرعت متلاشی می شود.

هسته اصلی دلیل و منطق اسرائیل برای انجام این عمل، نگرانی از چیزی است که اسرائیل آن را “تهدید هسته ای قریب الوقوع ایران” می نامد. اما کلید این ست که انتخاب اسرائیل از راه نظامی برای پاسخ به “تهدید احتمالی”، در واقع نقض همزمان قانون بین الملل و ثبات منطقه است.

بر اساس اصل ۵۱ منشور ملل متحد، «حق دفاع از خود» تنها در صورت « هدف قرارگرفتن و تعرض مستقیم با حمله مسلحانه» قابل اعمال است. اما ایران در روزهای اخیر حمله مسلحانه ای علیه اسرائیل انجام نداده است. اسرائیل با انجام حمله ای که آن را پیشگیرانه می داند، در واقع، نشان داد که نگرانی های آینده خود را بر قوانین بین الملل مقدم می داند. اگر این منطق مورد قبول قرار گیرد، هر کشوری می تواند با بهانه «تهدید احتمالی»، به کشورهای دیگر حمله کند و نظم بین الملل به یک میدان جنگ و به جنگل تبدیل خواهد شد.

اقدامات نظامی اسرائیل، منطقه را به چرخه معیوب «خشونت در برابر خشونت» سوق می‌دهد. مقامات نظامی کلیدی  و دانشمندان هسته‌ای مشهور ایران در حملات امروز اسرائیل کشته شده‌اند و امنیت ملی ایران مستقیماً تهدید شده است. انتقام شدید تهران از اسرائیل ممکن است قریب‌الوقوع باشد. اما خشونت در برابر خشونت، تنها نفرت بین دو کشور را تشدید می‌کند: «حمله پیشگیرانه» اسرائیل، احساسات ضد اسرائیلی مردم ایران را تشدید می‌کند و حمله متقابل ایران، «اضطراب امنیتی» اسرائیل را تشدید خواهد کرد. دو طرف در چرخه معیوب «انتقام-حمله متقابل مجدد» گرفتار شده‌اند و در نهایت، غیرنظامیان منطقه‌ای و امنیت جهانی بهای آن را خواهند پرداخت.

ابزارهای نظامی هرگز کلید حل اختلافات نیستند، بلکه فقط باعث می‌شوند درگیری‌ها از کنترل خارج شوند. جامعه بین‌المللی باید به وضوح درک کند که صلح و ثبات در خاورمیانه به نفع تمام جامعه بین‌المللی است و هزینه تضعیف ثبات منطقه بر عهده همه خواهد بود. مهم ترین موضوع در حال حاضر این است که طرف‌های مربوطه خویشتنداری کنند و از ایجاد یک چرخه تنش که در نهایت کاملاً از کنترل خارج خواهد شد، جلوگیری کنند.

نویسنده: لوئو لایی آن تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین