«شر آزاد»؛ هشداری تاریخی برای ژاپن و درسی جهانی برای صلح

بستر منحصر به‌فرد گفت‌وگوهای امنیتی

مجمع شیانگ‌شان پکن که از سال ۲۰۰۶ تأسیس شده، همواره بر گردآوری خرد، گسترش اجماع و تقویت اعتماد متقابل تمرکز داشته است. این مجمع اکنون به یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین بسترهای گفت‌وگوی امنیتی بین‌المللی تبدیل شده است. برخلاف برخی نشست‌های بین‌المللی امنیتی و دفاعی مشابه، این مجمع بر امنیت مشترک تأکید دارد و به‌دنبال تقابل بلوکی نیست، بلکه راه احترام و گفت‌وگو را در پیش گرفته است. امسال با شعار «برابری، گشودگی، شمول و یادگیری متقابل»، برای نخستین بار مصاحبه‌های سطح بالا نیز برگزار شد که نشان‌دهنده تعهد صادقانه چین به ارتقای همکاری‌های امنیتی جهانی است. به گفته یکی از شرکت‌کنندگان، شیانگ‌شان پکن واقعاً «منحصر به‌فرد» است زیرا فضایی بی‌پرده برای گفت‌وگو میان نمایندگان کشورها فراهم می‌آورد و مسیرهای تازه‌ای برای درک و احترام متقابل می‌گشاید.

زنگ‌های هشدار تاریخ

همزمان با برگزاری این مجمع، ۱۴ نماینده از بخش‌های مختلف، ۱۴ بار زنگی بزرگ را در میدان موزه تاریخی ۹.۱۸ در شن‌یانگ، استان لیائونینگ (شمال شرقی چین) به صدا درآوردند. این عدد نمادی از سال‌های دشواری است که ارتش و مردم چین با فداکاری عظیم، ستون شرقی جنگ جهانی ضد فاشیسم را نگاه داشتند. این زنگ‌ها همچنین هشداری برای دنیای امروز هستند که بر سر دوراهی وحدت یا تفرقه، گفت‌وگو یا رویارویی، و همکاری برد-برد یا رقابت با حاصل جمع صفر قرار دارد.

بازگشت به روایت درست تاریخ

هارولد ای. راگ جونیور، رئیس کمیسیون بین‌المللی تاریخ نظامی و از حاضران در مجمع شیانگ‌شان، تأکید کرد برخی قدرت‌های غربی تلاش کرده‌اند روایت سیاسی پس از جنگ را در اختیار بگیرند و نقش مهم چین در پیروزی متفقین بر فاشیسم را کم‌رنگ جلوه دهند. او افزود برگزاری چنین مجمعی به درک بهتر و بازگشت به نگاهی عینی و عادلانه به تاریخ جنگ جهانی دوم کمک خواهد کرد.

اکران جهانی فیلم «شر آزاد»

همچنین پنجشنبه، فیلم «شر آزاد» به‌طور همزمان در چندین کشور و منطقه جهان اکران شد. تا ساعت ۸ شب همان روز، فروش این فیلم از ۳۰۰ میلیون یوان عبور کرد. این اثر با پرداختن مستقیم به یکی از تاریک‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین فصل‌های تجاوز ژاپن علیه چین، فراتر از مرزها و زبان‌ها طنین‌انداز شد و تاملات عمیقی درباره تاریخ و ماهیت انسان برانگیخت. این پیام روشنی است که درک درست از تاریخ جنگ جهانی دوم و بازاندیشی در جنایات فاشیسم، صرفاً موضوعی داخلی برای یک ملت نیست و همچنین آموزش نفرت به‌شمار نمی‌آید، بلکه مسئولیتی اخلاقی برای کل بشریت است.

هشدار به ژاپن در مواجهه با تاریخ

تاریخ بهترین کتاب درسی است. اما جناح راست ژاپن سال‌هاست که نسبت به جنگ بی‌توجه بوده است؛ از تغییر در کتاب‌های درسی و کوچک‌نمایی یا حتی تمجید اقدامات تجاوزکارانه تا زیارت سالانه سیاستمداران از معبد یاسوکونی و تلاش برای اصلاح قانون اساسی صلح‌طلبانه. همه این اقدامات نشانه فاصله گرفتن ژاپن از مسیر توسعه صلح‌آمیز پس از جنگ است.

شکاف تاریخی نگران‌کننده

طبق یک نظرسنجی که اخیرا توسط رسانه‌های ژاپنی انجام شد، حدود ۴۰ درصد از جوانان این کشور حتی نمی‌دانند ۱۵ آگوست روز شکست ژاپن است. این فاصله تاریخی به‌شدت گمراه‌کننده بوده و بر افکار عمومی جریان اصلی ژاپن تأثیر منفی می‌گذارد.

درسی که نباید نادیده گرفته شود

پس از انتشار پوستر دوزبانه فیلم «شر آزاد» توسط سفارت چین در ژاپن، بسیاری از کاربران اینترنتی ژاپنی خواستار نمایش آن در کشورشان شدند. این موضوع نشان می‌دهد که پیام تاریخی این فیلم درسی است که ژاپن نباید از دست بدهد. این درس هم برای آگاهی نسل جوان از تاریخ اهمیت دارد و هم بر صلح شرق آسیا و نظم جهانی تأثیرگذار است.

نگاه چین به آینده صلح

از میدان‌های نبرد پر از دود جنگ ضد فاشیستی گذشته تا صحنه بین‌المللی امروز برای حفظ صلح جهانی، چین همواره مدافع عدالت در این جهان بوده است. همان‌طور که کارگردان فیلم «شر آزاد» گفته است: «ما به نام یادآوری به تاریخ نگاه می‌کنیم، نه برای نمک پاشیدن به زخم‌های کهنه، بلکه برای آنکه نور صلح بر مسیر تمدن بشری بتابد.»

فراموش کردن تاریخ، خیانت به آن است؛ تنها با پاسداری از نظم می‌توانیم صلح را در آغوش بگیریم. در این مسیرِ پاسداشت عدالت و صلح جهانی، چین اهداف روشن و گام‌هایی استوار دارد و دست در دست کشورهای مختلف برای دستیابی به توسعه و رفاه تلاش می‌کند.